Wat doet Sibusiso?
Sibusiso is een toonaangevend centrum in Arusha, Tanzania dat gespecialiseerd is in het bieden van hoogwaardige en toegankelijke revalidatiediensten voor kinderen en jongvolwassen met een verstandelijke en lichamelijke beperking. Sibusiso is in het jaar 2000 opgericht door Henk en Atty Hammer-Roos. Zij hebben jarenlang hun ervaring met veel passie en doorzettingsvermogen ingezet voor de kinderen in Tanzania.
In Tanzania, en in veel Afrikaanse landen, is er vanuit de overheid geen of nauwelijks hulp voor kinderen en jongvolwassenen met een verstandelijke beperking. Zij maken geen onderdeel uit van de maatschappij en worden zelfs weggestopt. Door kinderen vroeg therapie te geven, ze te laten bewegen en te stimuleren, worden ze geholpen. In Tanzania is er veel ongeschoold en eenvoudig werk voor mensen met een verstandelijke beperking, daarom streven wij ernaar om samen met de kinderen en jongvolwassenen toe te werken naar een bepaalde mate van zelfstandigheid in hun leven. Dat vraagt een cultuuromslag die al is ingezet door het wegnemen van het taboe, maar vraagt ook om specifieke begeleiding van de kinderen. Stichting Sibusiso strijdt daarvoor door middel van aangepaste programma’s voor kinderen in verschillende leeftijdscategorieën.
Wat doet Sibusiso?
Het programma van Sibusiso is gebouwd op twee pijlers:
Het Sibusiso centrum en het Outreach programma.
Het Sibusiso centrum
Twintig jaar geleden is het centrum op een ruim en groen terrein, nabij de stad Arusha gebouwd. Het centrum is goed uitgerust met voorzieningen zoals sportvelden, kinderspeelplaatsen en een timmerwerkplaats voor het maken van hulpmiddelen zoals looprekken en stoelen. Er is een grote gemeenschappelijke keuken voor het bereiden van de maaltijden voor de kinderen, de ouders die in het centrum verblijven en de medewerkers van Sibusiso. Er is een moestuin en een stal met koeien en kippen, deels om de kinderen te leren om voor vee te zorgen maar ook voor eigen consumptie. Er is een wasserij en een ruimte voor de technische dienst en bewaking van het terrein. Er zijn drie auto’s beschikbaar voor het vervoer van het Outreach Team, maar ook voor vervoer van de kinderen en ouders in noodsituatie.
Het centrum heeft alle voorzieningen om ruim 100 kinderen tegelijk te kunnen huisvesten. Dat gebeurt gedurende de week van maandag tot en met vrijdag.
Sibusiso heeft ruim 50 goed opgeleide en getrainde medewerkers in vast dienstverband. Dit zijn onder andere de therapeuten, maatschappelijk werkers, de verzorgenden, leraren en sportinstructeurs. Daarnaast zijn er 3 timmermannen actief met het maken van hulpmiddelen, koks, tuinmannen en technische dienst in het Sibusiso Centrum. De medewerkers worden in Arusha aangestuurd door de General Manager Finance en General Manager Programs. Vanuit Nederland wordt het centrum aangestuurd door een directeur, die op geheel vrijwillige basis de werkzaamheden verricht en regelmatig het Sibusiso Centrum bezoekt.
Het Outreach programma
Iedere week bezoekt het Outreach Team, dat bestaat uit een maatschappelijk werker, fysiotherapeut en een chauffeur de kinderen voor thuistherapie. Hierbij krijgen de kinderen en ouders advies over een optimale woonsituatie of worden de kinderen voorzien van hulpmiddelen zoals aangepaste of op maat gemaakte stoelen, rolstoelen, looprekjes. Het gaat meestal om alleenstaande moeders, die vaak in zeer eenvoudige omstandigheden wonen, vaak zonder hulp van hun omgeving. De vorderingen van het kind worden dan ook bijgehouden door het team.
Tijdens de rondgang van het Outreach Team proberen zij ook nieuwe kinderen te lokaliseren die hulp nodig hebben. Dat gebeurt door bezoeken aan scholen, dorpsoudsten en belangrijke ontmoetingsplekken. In Tanzania bestaat er geen consultatiebureau voor ouders, zoals wij dat in Nederland kennen, daarom is het belangrijk dat het Outreach Team veel vertelt over het werk van Sibusiso en de verschillende manieren waarop zij kinderen en jongvolwassenen kunnen helpen. Zij hebben daarmee een belangrijke taak om het taboe te doorbreken dat in Tanzania heerst, en ervoor te zorgen dat kinderen met een beperking door de gemeenschap worden geaccepteerd.
De programma's in het centrum
1. Akkordeon
Kinderen en jongvolwassenen met een beperking een zo zelfstandig mogelijk leven geven. Zij leren in 6 maanden tijd de basisvaardigheden van het dagelijks leven zodat zij kunnen bijdragen met werkjes in hun thuisomgeving en in de eigen gemeenschap. Zo leren de kinderen om te wassen, water te halen, hout te hakken voor vuur, het vee te verzorgen en om groenten te verbouwen. Daarnaast krijgen zij op individuele basis training in sociale vaardigheden, in de leslokalen wordt hen educatie aangeboden en daarnaast doen zij veel aan sport, dans en spel. Veel van deze onderdelen zijn toegespitst op het kind en er wordt gekeken naar hun thuissituatie zodat zij het geleerde meteen in de praktijk kunnen brengen in hun eigen leefomgeving.
De kinderen en jongvolwassenen in de leeftijd van 13 t/m 27 jaar verblijven in het Sibusiso Centrum gedurende een periode van 6 maanden. Zij volgen het interne programma van maandag tot en met vrijdag waarbij zij in het weekend teruggaan naar hun familie en hun eigen gemeenschap.
Het doel is om de kinderen zelfstandigheid te geven zodat ze in hun familie een steentje kunnen bijdragen. Bijvoorbeeld door klusjes te doen in huis, werkzaam te zijn voor een bedrijf in de omgeving of een kleine business te starten. Er is in Tanzania veel werk voor laaggeschoolden, dit kan ook door jongvolwassenen met een beperking worden uitgevoerd als ze een training bij Sibusiso hebben gevolgd, en door de werkgever goed worden begeleid.
2. Akkordeon
In het 3 maanden programma worden zowel de moeders als het kind geholpen. Door op jonge leeftijd met goede voeding en (beweging)therapie aan de slag te gaan, vindt betere ontwikkeling van de spieren van de kinderen plaats. Iedere 3 maanden start een programma voor 30 kinderen, zij volgen gedurende de weekdagen het programma in het Sibusiso Centrum en verblijven hier dan samen met hun moeder.
Daarnaast verblijven er regelmatig kinderen voor het Voedingsprogramma – een verkorte versie van het 3 maanden programma – om jonge kinderen met slikproblemen te helpen. De kinderen verblijven dan 1-2 weken in het Sibusiso Centrum en worden door de fysiotherapeut bijgestaan.
Het 3 maanden programma heeft een enorm positieve impact op de kinderen en hun ouders. De meeste kinderen maken gedurende het programma grote stappen op het gebied van bewegen en/of praten en zijn sterker geworden door de juiste voeding en begeleiding. Dit zorgt ervoor dat zij stappen zetten in de juiste richting. Daarnaast is het 3 maanden programma erg waardevol voor de moeders van de kinderen. Zij krijgen begeleiding van de maatschappelijk werker, fysiotherapeuten, verzorgenden en andere professionals om na het 3 maanden programma zelfstandig voor hun kind te zorgen in hun eigen leefomgeving. Daarbij worden zij natuurlijk nog steeds ondersteund door Sibusiso vanuit het Outreach Programma. Een belangrijk aspect van het programma is ook dat de moeders contact hebben met andere moeders en daarmee hun uitdagingen en ervaringen kunnen delen met elkaar.
3. Akkordeon
Slikstoornissen komen veel voor bij kinderen met een ernstige meervoudige beperking. Er zijn problemen in meerdere fasen van het slikproces waardoor eten en drinken, het slikken van medicijnen of het controleren van het speeksel niet goed verloopt. Bij Sibusiso kunnen de logopedist, diëtist en fysiotherapeut helpen bij deze problemen. De kinderen worden op maandag en vrijdag gewogen en gemeten, de ontwikkeling wordt daarmee goed in de gaten gehouden. Het Voedingsprogramma is onderdeel van het 3 maanden programma voor jonge kinderen. Er zijn ook kinderen die met hun moeder één of twee weken in het Sibusiso Centrum verblijven. Met het juiste advies, en het op orde krijgen van het gewicht, kunnen de moeders hun kinderen thuis verder helpen. Zij worden dan in hun thuisomgeving begeleid door het Outreach Team.
4. Akkordeon
Goede hulpmiddelen zijn in Tanzania nauwelijks beschikbaar en meestal niet via een organisatie of winkel te koop. Daarom worden deze door de drie timmermannen van het Sibusiso Centrum op maat gemaakt in onze eigen werkplaats. Zij ontwikkelen de hulpmiddelen, samen met de fysiotherapeuten, voor gebruik in het Sibusiso Centrum of de kinderen kunnen ze thuis gebruiken via de bezoeken van het Outreach Team. Het gaat dan met name om rolstoelen, looprekjes, sta-borden, speciale stoelen en hoekstoelen die de therapie ondersteunen, ervoor zorgen dat het kind mobieler wordt en kan spelen met andere kinderen.